پری بیوتیک طبق تعریف مبتنی بر پژوهش های پزشکی مانند گیبسون و رابرفروید (1995) به اجزای غیرقابل هضم غذا اطلاق میشود که به طور انتخابی موجب رشد و فعالیت یک یا تعدادی از گونه های باکتریایی مفید در روده میشوند و از طرفی دیگر مانع استقرار و تکثیر بعضی باکتری های بیماری زا مانند سالمونلا می گردند.
منابع پری بیوتیکی :
پری بیوتیک ها در تغذیه انسان و دام و طیور شامل طیف وسیعی از اقلام خوراکی مانند سیب، سیر، پیاز، کاسنی، عسل، گوجه فرنگی، دیواره سلولی مخمر نانوایی و غیره میشوند که معمولاً دارای یک یا چند نوع الیگوساکارید (یعنی زنجیره کربوهیدراتی دارای تعداد کمتر از ده واحد مونوساکارید) هستند. مهمترین الیگوساکاریدها شامل مانانالیگوساکارید (MOS)، فروکتوالیگوساکارید (FOS )، گالاکتوالیگوساکارید (GOS )، بتا گلوکان 1-3 و 1-6 و اینولین می باشند. اخیراً کیتوزان الیگوساکارید مستخرج از پوسته خرچنگ ، نشاسته مقاوم غلات و فیبر میسلیوم قارچ آسپرژیلوس نیز به این فهرست افزوده شدند. بنابراین ترکیبات موجود در برخی غذاهای طبیعی انسان و یا خوراک دام و طیور که دارای مواد موثره ذکر شده در بالا هستند نیز می توانند به عنوان پریبیوتیک طبیعی در تغذیه انسان و حیوان مفید باشند.
منابع پری بیوتیک های تجاری:
پری بیوتیک های رایج موجود در بازار افزودنی های دام، طیور و آبزیان بیشتر از مخمر ساکارومایسس به دست می آیند و تعدادی محصول نیز از قارچ آسپرژیلوس، پوسته سخت پوستان و نشاسته مقاوم عرضه شدهاند. هر کدام از این پری بیوتیک های تجاری دارای ماده موثره خاص خود بوده و با توجه به نوع منبع و روش فرآوری با هم فرق دارند. فرآورده های حاصل از مخمر جزء معروفترین پری بیوتیک ها میباشند.
نحوه تولید محصولات مخمری :
پری بیوتیک های حاصل از مخمر یعنی یک قارچ تک سلولی غالباً از زیر شاخه قارچ های قندی، جنس ساکارومایسس به دست می آیند که خود دارای گونه های مختلف از جمله سرویسیه و بولاردی می باشد. در طبقه بندی ریزتر هم هر گونه دارای سویه هایی مانند CNCM I-1077است که شرکت های تجاری تولید کننده به طور اختصاصی کشت می دهند.
ساکارومایسس سرویسیه :
این مخمر تک یاخته ای، بی هوازی اختیاری است یعنی هم در حضور اکسیژن و هم بدون آن می تواند رشد و تکثیر کند و قندهای ساده مانند سوکروز (ساکارز) را مصرف و به اتانول و دیاکسیدکربن تبدیل نماید. مخمر به همین دلیل در آبجوسازی و برای تهیه خمیر نانوایی در طول تاریخ بشر کاربرد داشته است که به آن مخمر نانوایی هم گفته می شود. سلول زنده این مخمر جزء پروبیوتیک ها محسوب می شود ولی لاشه بیجان آن پریبیوتیک است و البته حضور توام آنها سینبیوتیک نامیده میشود. گاهی کل سلول مخمر مرده در یک محصول عرضه می شود، بعضی شرکتها فقط دیواره سلولی ( cell wall ) و یا فقط عصاره محتویات سیتوپلاسم (yeast extract ) این مخمر را در یک محصول تولید میکنند و بعضی شرکتهای دیگر نیز محیط کشت مخمر با لاشه و متابولیت های تولیدی طی تخمیر و تکثیر ساکارومایسس سرویسیه را با هم در یک محصول به عنوان کشت مخمر ( yeast culture ) به بازار عرضه کرده اند.
